احداث باغ در کرج چقدر هزینه دارد؟

احداث باغ

شرایطی که برای احداث باغ باید در نظر گرفته شوند:

1- شرایط آب و هوایی در احداث باغ:

الف) دما مناسب برای احداث باغ:

درختان میوه خزان دار باید در طول زمستان به تعداد ساعات معین دمایی کمتر از هفت درجه (بین 0 تا 7 درجه سانتی گراد) دریافت کنند تا از حال استراحت بیرون آمده و شروع به رشد کنند و این امر یکی از مهمترین عوامل محدود کننده مناطق کشت درختان میوه مختلف می باشد یعنی اگر سرمای لازم تامین نگردد،‌در اکثر موارد جوانه های گل در بهار نمی شکفند و محصول تولید نمی کنند و اثر دیگر سرما بر روی درختان میوه سرما زدگی بهاره است که بسیاری از نقاط دنیا با وجود برخورداری از دامنه دمایی و میزان سرمای مناسب برای کشت درختان میوه،‌به دلیل داشتن سرمای دیر رس بهاره بعد از شکوفایی جوانه ها که موجب سرمازدگی گل ها و گاهی میوه ها می شود،‌برای میوه کار مناسب نسیتند. از دیگر عامل دمایی که در میوه کاری موثرند می توان از نوسان دمایی یا تفاوت زیاد دمای شب و روز و همچنین تگرگ نام برد که باعث آسیب و خسارت به درختان میوه می گردد.

باید شرایط آب و هوایی (حرارت و سرمای بهاره) را در نظر گرفت درجه حرارت برای رشد و نمو درخت و رسیدن میوه بایستی کافی باشد اطلاعات درجه حرارت را از ایستگاههای هواشناسی می توان گرفت و بعدا به احداث باغ اقدام کرد. درخت زردآلو نسبت به سرما مقاوم است ولی در موقع باز شدن شکوفه هایش اگر سرما وجود داشته باشد باعث از بین رفتن گلها می شود پس در انتخاب نهال باید نهال هایی را که دیرتر به گل می روند باید انتخاب کرد. (پرتغال واشنگتن ناول که در جنوب و شمال کاشته می شود که در شمال به علت کمبود نور و درجه حرارت ترش مزه می شود) اگر در منطقه ای سرمای بهاره وجود داشته باشد باید از راه های ذیل با آن مبارزه کرد:

1- انتخاب ارقامی که در بهار دیرتر گل هایشان باز می شود مثل درخت به.

2- بایستی تا آنجایی که امکان دارد درخت را پاکوتاه نگه داشت و یا از واریته های پاکوتاه استفاده کرد ه در مقابل سرما مقاومتر از پایه بلند ها هستند.

3- استفاده از هورمون بازدارنده رشد که یکی از آنها آلار است که روش مصرف آن به این صورت است که این هورمون را به صورت محلول در آورد و بر روی شاخ و برگ درخت بپاشند که از باز شدن گل تا مدت معینی جلوگیری می کند (گل دادن را کمی عقب می اندازد) که از خطر سرما آن را نجات دهد.

4- استفاده از باد شکن که در اطراف باغات در قدیم دیوار می کشیدند و اما در باغ های وسیع ازدرختان بعنوان باد شکن استفاده می کنند. که برای این منظور از تبریزی- کاج- سنجد و در جنوب از اکالیپتوس – آکاسیا و گز استفاده می کنند که جلوی سرما و باد را گرفته و از ریزش شکوفه جلوگیری می کند.

5- استفاده از بخاری های باغی که در کرج و شهریار و اصفهان استفاده می شود و طرز کارشان به این صورت است که بخاری ها را در بین ردیف های و هر 6 متر به 6 متر نصب می کنند به طوریکه در یک هکتار 100 عدد بخاری باشد. در قدیم با آتش زدن کاه و کلش در باغات و ایجاد دود باعث جلوگیری از سرمای بهاره می شوند. روش کار در بخاری های نفت سیاه یا گازوئیل به این صورت است که در نقاط مختلف باغ میزان الحراره هایی نصب می شود که در باغات بزرگ یک اطاقک احداث می کنند و در بیرون از اطاقک نیز یک میزان الحراره که به باطری وصل است و به زنگ نیز متصل است که با پایین آمدن درجه حرارت به صفر زنگ اخبار می زند که با روشن کردن بخاری ها درجه حرارت را بالا می برند. در درجه حرارت 1- درجه سانتیگراد بیشتر گل ها از بین می روند.

6- کاشتن درختان در کوهپایه ها و کوهستان ها که آنها را از خطر سرمای بهاره حفظ می کند.

7- آبیاری بارانی که در صورت امکان جلوی سرما را بگیرد چونکه وقتی آب به صورت قطرات پاشیده شود گرمایی حدود 70 تا 80 کالری آزاد می کند که این حرارت مانع از بین رفتن شکوفه های می شود.

ب) نور مناسب برای احداث باغ:

طول روز بر گل انگیزی درختان میوه موثر نیست،‌ اما شدت نور در رشد و باروری درختان بسیار موثر است و تنها راه نور رسانی کافی به درون تاج درخت شکل دهی و تراکم مناسب دادن به شاخه های درخت می باشد و اثر دیگر نور در درختان میوه

ایجاد رنگ در میوه هاست به عنوان مثال میوه های سیب اگر شدت نور در دو تا سه ماهر آخر فصل رشد کافی نباشد تولید رنگ سرخ دچار اختلال می گردد و به این دلیل پیشنهاد می گردد تا در مناطقی که هوای پاییزه ابری یا مه آلود دارد به جای سیب سرخ،‌انواع زرد و سبز آن کشت گردد.

2- انتخاب نوع خاک در احداث باغ:

اکثر درختان میوه به بافت خاک حساسیت زیادی نشان نمی دهند و اگر خاک دارای عمق کافی زهکش و PH مناسب باشد به خوبی در آن رشد می کند و محصول کافی می دهند. البته لازم به تذکر است که خاکهای سبکتر معمولا از خاکهای سنگین کم رطوبت تر بوده و به همین دلیل در بهار زودتر گرم ودر پاییز دیرتر سرد می شوند و چون تهویه بهتری دارند در صورت کفایت آب و مواد غذایی،‌درختان میوه در آنها رشد بیشتری می نمایند. در بررسی خاک به منظور احداث باغ نکاتی که از اولویت برخوردار هستند:

در درجه اول عمق خاک و در درجه دوم عمق سطح آب زیر زمینی و در درجه سوم میزان شوری خاک است. چون که کمبود مواد غذایی و آلی خاک و تا حدود PH نامناسب خاک را می توان با افزودن مواد لازم به خاک جبران کرد. در صورتی که عمق خاک کم باشد می توان گودال هایی با ابعاد نسبتا بزرگ 2 متر حفر و آن را با خاک مرغوب پر کرد و درخت را در آن کاشت هر چند که این امر پر هزینه بود و زهکش و اصلاح شوری خاک نیز پر هزینه است و تا حد امکان باید از کشت در این خاکها دوری کرد. باید در خاک به فاصله 500 متر به 500 متر پروفیل بزنیم ولی اگر امکان نداشت فاصله را بیشتر انتخاب می کنیم و در موقع پروفیل زدن این نکات را بایستی رعایت کرد:

1- عمق خاک: برای درختکاری هر چه عمق خاک بیشتر باشد و قابلیت نفوذ داشته باشد مناسب تر است در نمونه برداری از 30-0 سانتی متری و از 60-30 سانتی متری و از90-60 سانتی متری به ترتیب جدا نمونه برداری می کنیم .

2- PH خاک: عناصر غذایی در PH های بخصوص قابلیت جذب برای گیاه دارند و به عنوان مثال درخت سیب در PH 5/6-6 حداکثر رشد را دارد.

3- زهکشی مناسب خاک

4- حاصلخیزی خاک: خاکهای شن رسی یا رس شنی قوی و عمیق با PH مناسب و زهکش مناسب.

3- انتخاب منطقه (موقعیت محل) در احداث باغ:

مجموعه عوامل عرض جغرافیایی ،‌ ارتفاع از سطح دریا و مقدار شیب زمین،‌موقعیت محل را تشکیل می دهند. اثر این عوامل در درجه اول بر روی مقدار

دمای محیط و درجه دوم بر روی شدت نور است. بدین ترتیب که هر چه عرض جغرافیایی بیشتر باشد چون نور خورشید با زاویه کمتری به سطح زمین می تابد، ‌میزان دمای محیط و شدت نور کمتری در دسترس گیاهاین قرار می گیرد. زیاد شدن ارتفاع از سطح دریا نیز باعث کاهش دمای محیط می شود. شیب زمین بر حسب جهت آن می تواند بر دما اثر مثبت یا منفی داشته باشد. در نیمکره شمالی شیب های رو به جنوب حداکثر مقدار نور خورشید را دریافت می دارند اینگونه اراضی در بهار زودتر گرم می شوند و در تابستان گرم و خشک ترند و در پاییز دیرتر سرد می گردند بنابراین در مناطق سردسیر،‌ خطر سرما زدگی زمستانه این اراضی کمتر ولی از نظر سرمازدگی بهاره (سرما زدگی گل ها) بیشتر است. و در مجموع فصل رشد طولانی تری در اختیار گیاه قرار می گیرد. در شیب های شمال درست بر عکس شیب های رو به جنوب عمل می کنند و برای کشت درختانی که در بار خطر سرما زدگی بهاره زیادتر است مناسب ترند و برای کشت درختان خزان دار در مناطق گرمسیر مناسبند.

در مناطقی که احتمال بروز سرمای دیر رس بهاره زیاد است باید کوشش شود تا حد امکان باغ های میوه در زمین های شیبدار احداث گردند دلیل این امر سنگین تر بودن هوای سرد نسبت به هوای گرم است که بر روی سطح شیبدار می لغزد و در نقاط گود و کفه ها جمع می گردد و به گیاهان موجود در آنها آسیب می رساند.

4- انتخاب واریته (نوع نهال) در احداث باغ:

در انتخاب واریته (نوع نهال) باید توجه کرد که واریته ای انتخاب شود که با شرایط محل سازگار باشد و همچنین در مقابل آفات و امراض نیز مقاوم باشد.

5- عامل اقتصادی در احداث باغ:

مهمترین هدف از تولید هر نوع محصول،‌ کسب درآمد است و در صورتی که به کشت یک درخت در یک محل اقدام می شود بایستی با توجه به سرمایه گذاری زیاد و بلند مدت بازار فروش و حمل و نقل و سایر موارد را در نظر داشت چون حتی اگر محصول دارای کیفیت عالی باشد ولی تقاضایی در بازار نداشته باشد جز ضرر چیزی عاید نخواهد کرد.

تهیه نهال:

پس از اینکه با توجه به شرایط محیطی و منطقه و عوامل اقتصادی،‌نوع و رقم میوه انتخاب شد،‌باید به تهیه نهال اقدام کرد. نهال باید دارای بالاترین کیفیت باشد و عاری از آفات و بیماریها باشد و باغدار باید بهترین نهال ممکنه را هر چند با قیمتی بسیار بالاتر از معمول تهیه کند بهتر است تا اینکه نهالی نامرغوب با قیمت کمتر تهیه کند.

هنگام خرید نهال بایستی سعی شود که یک نهال دارای ریشه قوی و سالم باشد و چون حمل و نقل نهال و کاشت در زمستان صورت می گیرد باید از آسیب دیدن ریشه توسط سرما جلوگیری به عمل آورد و پس از رسیدن به محل باغ نیز باید بلافاصله ریشه ها را در زیر خاک قرار داد و تا زمان کاشت همان جا نگهداری کرد.

کاشت نهال و هرس اولیه آن:

در هنگام کاشت اکثر نهال های میوه ابتدا باید ریشه را با یک قیچی هرس کرد تا اولا سر ریشه اصلی قطع و گیاه تحریک به تولید ریشه فرعی بیشتر شود. ثانیا سر ریشه ها،‌ که اکثر در هنگام کندن نهال از خزانه زخمی و به طور نامرتب قطع شده،‌ دارای یک سطح صاف شود زیرا ریشه های زخمی و ناصاف سریعا مورد حمله انواع قارچ ها و باکتری ها قرار می گیرند و از بین می روند در حالی که اگر محل بریده شده صاف باشد به راحتی ترمیم می گردد و از عوامل بیماریزا و قارچ ها محافظت می گردد. در کاشت نهال رعایت چند نکته ضروری است:

1- عمق کاشتپ باید طوری باشد که محل پیوند چند سانتی متری (حداقل 10 سانتی متر) بالای سطح خاک واقع شود تا از ریشه دار شدن گیاه در بالای محل پیوند که اثر پایه را به راحتی خنثی می کند و از خفه شدن درخت جلوگیری به عمل آید.

2- در مناطقی که باد منظم می وزد پیوندک باید رو به باد قرار داشته باشد تا از شکسته شدن گیاه در اثر فشار باد جلوگیری کرد.

3- پس از انجام کاشت و پر کردن گودال باید با فشار دادن خاک اطراف نهال با پا خاک اطراف ریشه ها را کاملا محکم کرد تا هوای اطراف ریشه تخلیه گردد و بعد از آبیاری پای نهال گود نیفتد و ریشه نهال از خاک خارج نشود.

4- بلافاصله پس از کاشت نهال ها را آبیاری کرد در غیر این صورت درصد نهال هایی که اصطلاحا نمی گیرند و خشک می شوند بالا خواهد رفت و نیاز به کاشت مجدد یا واکاوی خواهد بود.

سیب در خاک های رسی شنی و هلو در خاک های شنی و رس بهتر رشد می کند اگر درخت را در خاک های آهکی بکاریم درخت ضعیف و در برابر بیماریها ضعیف می شود. در خاک های رس و آهکی نیز همین مساله است پس باید هم خاک سطح الارض قوی و هم خاک های تحت الارض نفوذ پذیر باشند. در PH بالا آهن جذب نشده شاخه در نهایت ضعیف و زرد و قابلیت باروری را از دست می دهند. کارهای اصلاحی این باغ ها این است که اول گودال هایی به قطر و عمق یک متر حفر کرد و خاک آن را برداشت و یا اینکه در بین ردیف درختان کود حیوانی پخش کرد تا خاک اصلاح و یا گیاهانی را به عنوان کود سبز در بین ردیفهای درختان کاشت.

عملیات کاشت درخت:

1- آماده کردن زمین:

الف) تسطیح: در جاهایی که ناهمواری وجود دارد باید زمین را تسطیح کرد و این تسطیح،‌ تسطیح کلی است و بعد از تسطیح زمین عملیات دیگر باید انجام شود.

ب) شخم زمین: بعد از تسطیح،‌ زمین را باید شخم عمیق زد چون درخت به خاک عمیق نیاز دارد.

ج) کود دادن: در پاییز عملیات کود دادن را انجام می دهند و عمل کود دادن را باید با اداره خاکشناسی منطقه هماهنگ کرد تا مقدار مناسبی کود مصرف شود. در خاک های با حاصلخیزی متوسط تا ضعیف می توان 30 تا 60 تن کود دامی را به زمین داد و باید کود را در تمام سطح زمین پخش کرد و می توان 300 تا 400 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل را به طور یکنواخت در پاییز همراه با کود دامی در خاک پخش کرد و بعد آن را با خاک مخلوط و زیر خاک نمود.

د) بلوک بندی و خیابان بندی:

اگر زمین وسیع باشد مساله بلوک بندی و خیابان بندی در نظر است ولی در زمین های کوچک لازم نیست. در اطراف باغ یک خیابان جهت عملیات حمل و نقل کود و غیره احداث می کنند و عرض آن ها را 6-4 متر و خیابان های داخلی را بین 4-3 متر می گیرند. در بلوک بندی نیز زمین را به بلوک های 5/2 هکتاری تقسیم می کنند.

2- گود برداری:

برای گود برداری باید خطوط کشت مشخص شود . برای اینکه خطوط موازی باشند باید زمین گونیا باشد و برای گونیا کردن زمین در دو گوشه زمین یک میخ چوبی کوبیده و خط به دست آمده از اتصال دو نقطه را به وسیله ریسمان مشخص می کنند و سه متر از آن جدا کرده و یک نیم دایره می زنیم و سپس از نقطه اولی 4 متر فاصله گرفته و نیم دایره ای می زنیم و محل تقاطع نیم دایره ها را به نقطه اول وصل کرده و تا انتهای زمین خطی رسم می کنیم و در گوشه بعدی نیز همین کار را انجام می دهیم و خطوط اصلی به دست می آیند. بعد از گونیا کردن،‌ زمین را میخ کوبی می کنیم به فرض اینکه نخواهیم عیب رد بکاریم و با مطالعه پایه آن که اگر بذری بود فاصله را 6 در 6 متر می گیریم و در روی خطوط اصلی اطراف زمین 6 متر به 6 متر علامت می زنیم با رسم خطوط موازی از روی نقاط مشخص شده محل تقاطع این خطوط را میخکوبی می کنیم و در همین نقاط نیز گود برداری می کنیم.

3- موقع و فصل کشت درختان میوه:

موقع و فصل کشت درختان همیشه سبز مثل مرکبات موقعی است که درجه حرارت 12-10 درجه بالای صفر باشد برای درختان خزان شونده موقعی است که درخت در حال خواب زمستانی است که یا در اواخر پاییز موقعی که درخت خزان کرده است می باشد و یا در اواخر اسفند ماه که درخت هنوز از خواب بیدار نشده است،‌ می باشد که در مناطق معتدل در اواخر پاییز و در مناطق سردسیر بهترین موقع در اسفند ماه است که از آسیب به سیستم ریشه ای گیاه جلوگیری کنیم. درختان همیشه سبز را باید در خاک جا به جا کنیم و برای این منظور باید آن را درگونی و یا در جعبه گذاشت و سپس با احتیاط در محل اصلی کاشت. درختان زینتی همیشه سبز را نیز بهتر است همراه خاک جا به جا کرد.

4- طرق مختلف کاشت:

الف: روش مربعی:

در این روش فاصله طول و عرض خطوط بین دو درخت یکی است به عنوان مثال در مورد درخت هلو که فاصله باید 5 در 5 متر باشد روی خطوط اصلی 5 متر به 5 متر جدا کرده و در منطقه تقاطع آنها نهال ها را می کارند و این روش محاسنی را دارد که به شرح زیر است:

1- بسیار ساده است.

2- تراکتور هم می تواند در جهت شمال به جنوب و هم در جهت شرق به غرب برود و عملیات باغبانی را انجام دهد.

عیب آن این است که در صبح و بعد از ظهر روی هم سایه می اندازند که جاهایی که سایه می افتد رشد خوبی ندارند. ولی در مناطقی با نور شدید اشکالی ندارد.

ب)‌روش مستطیلی:

اگر فاصله درخت به درخت 2 متر و خط به خط 3 متر باشد در مورد پایه های کوتاه بهتر است از روش مستطیلی استفاده کرد این روش نیز دارای معایبی است که بدین شرح است:

حرکت تراکتور فقط در یک جهت است و آن در جهت ردیف درخت هاست.

و محاسن آن:

1- از لحاظ نوری هیچ مساله ای ندارد و بهترین روش برای کشت پایه های ایستمالینگ است.

2- تراکم درخت در این روش بیشتر است. پایه ای ایستمالینگ نسبت به سرما مقاومند.

3- در مناطق سرسیر که با کمبود نور مواجه هستیم این روش توصیه می شود.

ج) روش لوزی:

به علت دقت زیاد و وقت گیری استفاده نمی کنند ولی به علت اینکه در این روش درخت ها روی هم سایه نمی اندازند نور کافی به آنها می رسد. مقدار درخت کاشته شده در این روش کم است برای کاشت درخت هلو یا سیب به فاصله 5 متر در 5 متر بعد از اینکه خطوطی به فاصله 5 متر از هم رسم کردیم فاصله درختان را طوری تنظیم می کنیم که شکل لوزی را فاصله درختان تشکیل دهد یعنی هر درخت در فاصله بین دو درخت در روی خط کاشت دیگری قرار می گیرد.

محاسن:

در کشت لوزی چون درختها روی هم سایه اندازی ندارند و نور به همه درختها می رسد کیفیت محصول بالاست و درخت تقارن خود را از لحاظ تاج و گسترش شاخه ها خیلی خوب حفظ می کند.

معایب:

1- حرکت تراکتور در یک سمت است.

2- مقدار درخت کم است.

د) کشت درخت روی خطوط منحنی تراز:

در مناطقی که زمین شیب دارد در شیب های 25%‌ و پایین تر می توان زمین را سکو بندی کرد. سپس درخت را کاشت تا از شستشوی خاک جلوگیری کند و در ضمن باعث نفوذ باران در خاک شود و اگر شیب از 25%‌ بالاتر باشد نمی توان سکوبندی کرد بلکه باید زمین را بانکت بندی کرد. بدین ترتیب که: به فاصله معین یک نوار به عرض یک متر که این نوارها را بانکت می گویند ایجاد می کنند که داخل این بانکت ها درخت بکارند. در اراضی که شیب کمتر است یعنی 30%‌،‌ فاصله خطوط را بیشتر و فاصله درختان را کمتر می گیرند و اگر شیب زیاد باشد فاصله خطوط را کمتر و فاصله درختان را بیشتر می گیرند. چون خطر شستشوی خاک وجود دارد. کشت درختان را روی این خطوط منحنی تراز بانکت بندی می گویند و از لحاظ ارتفاع کشت درختان در یک بانکت هم ارتفاع هستند و این روش را Cauntour line نیز می گویند. در روش سکو ارتفاع دیواره را 1 متر تا 20/1 متر و عرض آن را تا 4 متر در نظر می گیرند. روش کاتورلاین عمومی است که برای جنگل کاری نیز استفاده می کنند تا از فرسایش خاک جلوگیری کند. اگر منطقه دارای بارندگی کمی باشد می توان درخت مو کاشت ولی اگر مقدار بارندگی سالیانه بیشتر از 500 میلیمتر باشد می توان درختان مقاوم به کم آبی را به صورت دیم در این مناطق کاشت.

5- فاصله کاشت درختان میوه:

فاصله کاشت به نوع پایه ، نوع هرس ،خاک ،نوع درخت و منطقه کاشت بستگی دارد.

1- نوع پایه:

در فاصله کاشت درختان میوه اولین چیز مطرح پایه است مثلا در پایه بذری سیب فاصله درخت با درخت 6 در 6 است و خط با خط نیز 6 متر است و در پایه بذری مثل ایستمالینگ 9 که سیب زرد پیوند خورده باشد فاصله درخت 2 متر و فاصله خط به خط را 3 متر در نظر می گیرند که در روش دوم تعداد درخت در یک هکتار افزایش پیدا می کند و تراکم نیز بیشتر نمی شود و در مورد درخت گودبی که روی یک پایه بذری پیوند شده باشد درخت پا بلند می شود و فضای زیادی احتیاج دارد و در نتیجه تعداد درخت کم می شود و اگر پایه درخت کوتاه تر باشد تراکم درخت در واحد سطح افزایش پیدا می کند اگر درخت پایه بلند باشد قوی تر است و در درخت شاه میوه که پایه بذری گلابی باشد فاصله 7 در 7 متر است و در شاه میوه پایه 5 در 6 متر یا 5 در 5 متر باید باشد در آمریکا سعی میکنند باغات مدرن با درختان مرغوب و تراکم زیاد ایجاد نمایند.

درختان میوه را می توان خیلی نزدیک هم و یا خیلی با فاصله زیاد کاشت که هر دو حالت مشکلات خود را داراست که اگر فاصله کم باشد مثلا در باغات قدیمی سبب می شود شاخ و برگ درختان در هم نفوذ کنند و در نتیجه سایه روی شاخه های درخت دیگر ایجاد شود و نور به اندازه کافی به تاج درخت نرسد و کیفیت محصول کاهش پیدا کند و ثمر آوری و گل انگیزی کم و جوانه های نر درشت فوقانی در تاج درخت ایجاد شود. در فاصله زیاد نیز تعداد درخت در هکتار کاهش پیدا می کند و عملکرد کم و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نیست. گل انگیزی یعنی تولید جوانه های گل در درختان میوه که افزایش آن با نور است سپس باید فاصله را طوری تنظیم کرد که حداکثر نور به درخت بتابد تا هیدرات کربن بیشتری در برگ ها ساخته شود و این هیدرات کربن نقش مهمی در تولید میوه دارد.

2- نوع درخت:

اگر درخت پیوندی نباشد مثل گردو (گردو را با بذر و خزانه گیری زیاد می کنند) که تاج درخت در بعضی ارقام آن 20-15 متر است در این حال پایه مطرح نیست بلکه تاج درخت مهم است. پس فواصل زیادی می خواهند . درختانی که پذیرش نیستند و تاج درخت وسیع است فاصله آنها را باید زیاد بگیریم. تاج درخت را مجموع شاخه های فرعی و اصلی تشکیل می دهند. در سیب تقریبا کروی است و در گلابی تقریبا هرمی یا مخروطی شکل است. درخت خرما با پیوند زیاد نمی شود پس پایه ندارد. با بذر و پاجوش زیاد می شود و فاصله 8 متر تا 10 متر فاصله دو درخت از هم است. گاهی درختان دیگری مثل آلو یا آلبالو از پا جوش آنها استفاده می شود و اینها پیوند نیستند و تاج گسترده و فاصله درخت برای درختان پا بلند و پا متوسط بیشتر است.

3- نوع هرس:

هنر آراستن گیاه را هرس میگویند که هرساله از بدو تولدتا بلوغ کامل درختان هرساله باید اتفاق بیافتد با هرس می توان تاج درخت را کنترل نمود و حومه معینی نگه داشت. بعضی باغداران دوست دارند درخت پا بلند یا پایه متوسط یا پایه کوتاه باشد.

اهداف اصلی هرس:

1.حذف شاخه های ناخواسته،بدشکل

خشک وآلوده به بیماری و آفت

2.توزیع شاخه ها به نحویکه هوا ونور به میزان کافی در دسترس گیاه قرار گیرد

3.ایجاد تعادل بین اندام هوایی گیاه و اندام زیر زمینی گیاه

4. حذف نرک ها وپا جوش ها که باعث هدر رفتن انرژی گیاه میشود

5.تنک کردن میوه وتعادل در میزان باردهی

6.فرم دهی به درخت در سال اول وپیروی از آن در سالهای بعد

7.وسایر ............

که این مقوله در بسیاری از موارد دیده شده که در باغات عدم اطلاع کافی باغدار وهمچنین استفاده از افراد نا کار آموزده نه تنها مفید نبود بلکه باعث عدم تعادل بین رویش و زایش درختان گردیده ودر ضمن باعث گسترش بیماریهای ویروسی وباکتریایی در سطح منطقه گردیده به نحوی که مبارزه با این عوامل را دچار مشکل کرده و این نکته حائز اهمیت است که همیشه پیشگیری بهتر از درمان است با هرس می توان تاج درخت را کنترل نمود و حومه معینی نگه داشت. بعضی باغداران دوست دارند درخت پا بلند یا پایه متوسط یا پایه کوتاه باشد.

چند نکته مهم و اساسی در مورد هرس:

1_زمان هرس وقتی شروع میشود که 70 درصد برگها ریزش کنند(معمولا اواخر آبان ماه) تا قبل از زنده شدن درختان(اواخر اسفند ماه).

2_در هوای بسیار سرد(یخ زدگی) از انجام هرس خودداری کنید.

3_ باغات انگور را فقط در فصل بهار هرس کنید.

4_از هرس کاران ماهر و با تجربه استفاده کنید.

5_در زمان هرس حتما قیچی هرس را با الکل ضدعفونی کنید.

6_بقایای هرس را زود از باغ خارج کنید و بسوزانید.

7_هرس در بارآوری بسیار موثر هست پس در نحوه انجام آن بسیار حساس باشید.

8_درختان سیب هرساله به هرس ملایم نیاز دارند.

9_در صورت ایجاد زخم در زمان هرس با استفاده از چسب زخم، محل آن را حتما ضدعفونی کنید.

10_برای هرس بهتر و علمی تر از نظرات کارشناسان کشاورزی بهره بگیرید.

پیوند زدن:

زمان مناسب برای پیوند زدن:

موقع پیوند زدن زمانی است كه گیاه در دوره فعالیت یعنی شیره نباتی در جریان باشد.بنابراین از نظر علمی در هر موقع از سال به استثنای موقعی كه گیاه در دوره استراحت به سر می برد و شیره نباتی راكد گردیده می توان عمل پیوند را انجام داد. این نظریه در عمل به اشكالاتی بر می خورد كه عملا موقع پیوند زدن را محدود می كند.

⭕️ مقدار زیاد شیره نباتی مانع ایجاد تماس بین پیوندك و پایه در ناحیه طبقه مولده و جوش خوردن آنها با یكدیگر می شود و به اصطلاح باغبانان پیوندك در شیره نباتی خفه می گردد.

⭕️ حرارت زیاد باعث تبخیر فوق العاده پیوندك شده و قبل از آنكه سلولهای طبقه مولده یكی شوند و شیره نباتی كافی به پیوندك برسد، گرما پیوندك را خشك نموده از بین می برد.

⭕️ سرمای زمستان و یخبندان و بطور كلی حرارت كمتر از 10 درجه در هوای اطراف پیوندك نیز مانع فعالیت سلولهای نامبرده گردیده جوش خوردن پیوند را غیر ممكن می سازد.

👌پس عملاً در دو فصل بطور حتم می توان گیاهان را پیوند كرد. یكی در فصل بهارپس از بیدار شدن پایه و قبل از آنكه شدت جریان شیره نباتی زیاد شود و یا آنكه سرمای اول بهار مانع فعالیت سلولهای قسمت هوایی گیاه گردد و دیگری در اواخر تابستان و یا اوایل پائیز (بنا بر نوع درخت ) كه جریان شیره نباتی تا اندازه ای كند شده و سرمای زمستان هنوز فرا نرسیده است.

4- خاک و منطقه کاشت:

اگر خاک قوی و حاصلخیز باشد و خاک تحت الارض نیز مرغوب باشد شاخه ها ر این خاک ها رشد خوبی دارند و به خصوص نوع خاک در ارتباط با نوع درخت مطرح می باشد. اگر خاک ضعیف باشد چون شاخ و برگ کمتر رشد ی کنند فاصله کمتر می شود در درختکاری خاک ضعیف مطرح نیست چون خاک باید قوی باشد. در شمال ایران بعضی روزها ابری است و فاصله درختان در این منطقه با فاصله درختان در جنوب تغییر می کند.

در شمال فاصله درختان باید بیشتر باشد. در جنوب به علت نور شدید باعث می شود تنه درخت بسوزد و ما مجبوریم فاصله را کمتر بگیریم.

5- کاشت نهال:

کاشت نهال برای احداث باغ شامل مراحل زیر است:

1- کندن نهال از خزانه: بایستی زمین آبیاری شور تا بعد از 3-2 روز که گاورو شد آن وقت نهال را از زمین درآورد. و از در آوردن نهال از زمینه های خشک نیز باید خودداری نمود چون موجب پاره شدن ریشه ها می شود و باید هنگام در آوردن، چهار شکاف در چهار جهت داده شود و بعد در یکی از جهت ها با بیل آن را از خزانه خارج کنیم. نهال سیب و گلابی لازم نیست حتما نهالشان دارای ریشه همراه خاک باشد چون گیاه در خواب است ولی مرکبات به دلیل اینکه در خواب نیستند حتما باید ریشه با خاک خودش باشد در سطح کم با بیل و در سطح زیاد با بیل مکانیکی استفاده می شود. بعضی درختان نیز در هنگام درآوردن از خاک زخمی می شوند که باید آرایش داده شوند.

2- آرایش ریشه:

هنگامی که گیاهان از خاک در آورده می شوند ریشه هایشان زخمی می شود که باید آرایش ریشه در آنها انجام شود چون خیلی در معرض عوامل بیماری زا و آفات هستند لذا باید آنهایی که زخمی و پوستشان از بین رفته است آرایش داده شوند.

3- عمل پارالیناژ: بعد از اینکه زمین میخکوبی شد و آماده کاشت شد اولین کار گود برداری است لذا به دو روش گودال کنده می شود:

1- با مته

2- با بیل

با بیل کار دقیق تر می باشد. ولی اگر سطح زیاد باشد با مته گودال کنی صورت می گیرد.

قبل از کندن گودال نیز اداره خاکشناسی بایستی قطر چاله ها را مشخص کرده باشد اگر قطر و عمق چاله 60 در 60 سانتیمتر باشد حتا باید خاک مرغوب و سبک و حاصلخیز باشد و دیگر اینکه در زمین های متوسط عمق و ارتفاع نیز 80 در 80 سانتیمتر است و در زمین های ضعیف و زمین هایی که دارای یک لایه غیر قابل نفوذند و زیر این لایه یک لایه مرغوب است باید چاله 1 در 1 متر باشد.

اگر خواسته شود این کار باید انجام شود و روش کار بدین ترتیب است که ابتدا از سطح زمین تا سطح 25 سانتی متر گودالی کنده می شود یعنی خاک سطح الارض را در یک طرف و خاک تحت الارض را نیز تا 60 سانتیمتر به عنوان مثال در طرف دیگر چاله می ریزند و طبق دستور اداره خاکشناسی کود سوپر فسفات تریپل و کود پوسیده و عموما برای خاک های ضعیف و متوسط 60-30 تن در هکتار کود پوسیده و 300- 250 کیلوگرم کود سوپر فسفات تریپل مصرف می شود.

سپس با خاک سطح الارض کودها را مخلوط کرده و در عمق چاله ریخته و بقیه خاک تحت الارض را در روی آن ریخته و خاک را تا 15-10 سانتیمتر برآمده کرده چون خاک مقداری نشست می کند لذا بعدا باید چاله هایی که دور درخت با یکدیگر ارتباط دارند برای آبیاری اختصاص داده شوند و اگر کاری باشد انجام شود لذا خاک زیر و رو را با هم مخلوط می کنند که در مناطق حاصلخیز مشکل نیست ولی اگر خاک ضعیف باشد باید خاک مرغوب تهیه و چاله را با آن پر نمود. لذا باید در نظر داشت که خاک باید قوی،‌ حاصلخیز و مرغوب باشد.

حال که چاله ها آماده است طرز کشت درخت بدین ترتیب است که اگر ریشه پر و قوی باشد حتما باید دو نفر کارگر دو بیل خاک برداشت کنند. باید توجه داشت که:

1- یقه نبات حتما هم سطح خاک قرار بگیرد و اگر یقه در زیر خاک باشد در اثر رطوبت می پوسد و اگر بیرون باشد مقداری از ریشه ها نیز بیرون می افتد.

2- ریشه ها نیز باید آزادانه در داخل چاله ها قرار گیرند.

3- خاکی که در روی ریشه ریخته می شود باید فشرده شود.

4- پیوندک حتما باید رو به شمال قرار گیرد تا در اثر تابش آفتاب صدمه نبیند.

5- در مناطق بادخیز حتما باد مهار شود.

6- پارالیناژ

7- قرار دادن ریشه در وسط خاک.

در هنگام کاشت مسائل فوق باید رعایت شود و باید عمل آبیاری بعد از کاشت نیز مورد توجه قرار گیرد.

شایع‌ترین اشتباهات در موقع کاشت نهال درختان در زمین اصلی;

کاشتن عمیق و آبیاری بیش از حد یا کمتر از حد است. گودال کاشت باید حداقل سه برابر عریض‌تر از توده ریشه باشد با کناره‌های شیبدار باشد و عمیق‌تر از توپی ریشه نباشد. درخت را حدود ۵ سانتی‌متر بالاتر از سطح خاک اطراف بکارید تا امکان فرو رفتن و استقرار یافتن توپی ریشه وجود داشته باشد و از تجمع آب در پای درخت جلوگیری شود.

اگر گیاه ریشه لخت است، قبل از پر کردن گودال، ریشه‌ها را به دقت پهن کنید. اگر یک درخت گلدانی کاشته می‌شود، ریشه‌ها را پهن‌ کنید تا از درهم‌ رفتن آنها جلوگیری شود. بعد از قرار دادن درخت در گودال کاشت (در عمق مناسب)، به آرامی میخ‌ها یا طناب بسته‌بندی را باز کرده و پارچه را ببرید و از اطراف توپی ریشه جدا کنید. بگذارید کیسه کف توپی ریشه باقی بماند چرا که جدا کردن آن ممکن است به ریشه‌ها صدمه بزند.

اگر از سبد سیمی استفاده شده است، تا حد ممکن سبد را بدون آسیب رساندن و به‌هم زدن توپی ریشه ببرید و جدا کنید. طناب یا هر وسیله بسته‌بندی ریشه را جدا کنید و برچسب‌ها یا علائم را از تنه درخت جدا کنید تا از حلقه‌برداری پوست درخت جلوگیری شود. به آرامی گودال کاشت را از همان خاکی پر کنید، که قبلاً از حفره بیرون آورده‌اید، بدون آنکه خاک دیگری یا حتی کود به آن اضافه شود.

اگر از مواد اصلاح‌کننده خاک استفاده می‌شود، اختلافات ایجاد شده در اندازه خلل و فرج خاک ممکن است باعث بروز مشکلاتی در خصوص حرکت آب، نگهداری آب و رشد ریشه بین توپی ریشه و گودال کاش و خاک اطراف شود. زمانی که حفره را تا نصف از خاک پر کردید، خاک را محکم فشرده و آبیاری کنید تا خلل و فرج هوا پر شود و از تماس بین ریشه‌ها و خاک اطمینان حاصل شود.

پر کردن گودال را به پایان رسانده و درخت را کاملاً آبیاری کنید. مالچ باید در اطراف درختان تازه کاشته شده قرار داده شود تا به حفظ رطوبت خاک و کاهش رقابت رطوبت کمک کند. باید مراقب بود که از مالچ بیش از حد استفاده نشود (۸-۵ سانتی‌متر، عمق مناسب جهت مالچ است) مالچ را به اندازه ۱۵ سانتی‌متر دورتر از تنه درخت بریزید تا از مشکلات بیماری و آسیب جوندگان جلوگیری شود.

اگر از کود در هنگام کشت استفاده شود. از کودهائی استفاده کنید که به آرامی در خاک آزاد می‌شود و بیش از ۱ پوند نیتروژن در هر ۱۰۰۰ فوت مربع مصرف نکنید. از مصرف کودهائی که سریعاً در خاک آزاد می‌شوند اجتناب کنید تا باعث سوختگی گیاه نشوند. قیم زدن فقط در صورت لزوم باید صورت بگیرد و هر قیمی در خلال یکسال پس از کاشت باید حذف شود. دقت کنید که قیم به تنه درخت یا طوقه درخت آسیب نرساند.

فقط شاخه‌های اصلی بیمار یا شکسته را در هنگام کاشت هرس کنید. هر چقدر نهال انتقال‌یافته به زمین اصلی بزرگتر باشد، مقدار از آبیاری بیشتری لازم است. جهت حفاظت درخت در برابر حیوانات یا آسیب تجهیزات کشاورزی، از محافظ شل و غیرمحکم و با فاصله کافی از درخت استفاده شود که امکان تهویه و گردش هوا وجود داشته باشد. توجه به جزئیات فوق، امکان موفقیت کاشت را افزایش می‌دهد درختان صحیح کاشته شده، برای سالیان دراز و مایه لذت شما خواهند بود و سود و منفعت مال یبرای شما خواهند داشت.

8- هرس درختان تازه کاشت:

چون درخت جوان است لذا فاصله آبیاری باید کم شود (حدود 5-4 روز یکبار) درخت کاشته شده باید با سیستم تشتکی آبیاری شود.

تا سال سوم باید این کار ادامه یابد و بعد با تراکتور شخم زده و بعد با سیستم پشته ای آبیاری شود یعنی به فاصله 30 سانتی متر از پایه آبیاری شود. بهترین روش آبیاری در مرکبات نشتی است چون بیماری گموز مرکبات رایجترین بیماری هاست که بر اثر برخورد آب با طوقه ایجاد می وشد لذا باید پایه درخت خشک بماند که روش پشته ای روش مناسبی است و روش نشتی نیز مناسب است. هرس درختی که تازه در محل اصلی کاشته شده ممکن است به صورت یک ترکه ای باشد و یا ممکن است دارای شاخه فرعی باشد. اگر درختی که کاشته می وشد به صورت یک ترکه ای است باید درخت را از سطح زمین تا یک جوانه ای قطع کرد که بستگی به اینکه پابلند باشد یا غیره متغیر است. برای پا بلند بیشتر از 160 سانتی متر و برای پا متوسط 160- 100 سانتی متر و برای پا کوتاه باید کمتر از 100 سانتی متر باشد. اگر درخت یا نهال دارای شاخه جانبی باشد بعد از دو و سه روز از کاشت و آبیاری باید کلیه شاخه ها تا فاصله 50 سانتی متری سطح خاک قطع نمود و بعد 5-3 شاخه روی درخت نگه می داریم که باید این شاخه ها در تمام جهت ها گسترده شده باشند که شرایطی باید داشته باشند که بدین قرار است:

1- باید فاصله شاخه با شاخه 15-10 سانتی متر باشد.

2- در جهات مختلف باشد.

3- دارای زاویه های وسیع و مناسب باشد که این شاخه تشکیل شاخه اصلی و اسکلت درخت را می دهد.

در مو نیز این شاخه ها را بازو می نامند که این شاخه ها قابل افزایش هستند و بستگی به فهرست رویش درخت دارد که بین 8-3 قابل افزایش هستند. در سال اول بدین ترتیب بود که ذکر شد و در سال دوم باید شاخه های اصلی نیز کوتاه شوند تا شاخه های فرعی تشکیل شوند. روی این اصل برای دانه دارها باید یک سوم از سر شاخه ها و برای هسته داران باید دو سوم از سر آن را قطع نمود و اثر دیگر اینکه به جز تشکیل شاخه فرعی و تقویت شاخه های اصلی نیز می شوند. در سال سوم اگر نرکی تشکیل شود و یا اگر شاخه مزاحمی رشد کند قطع می شود. دلیل اینکه شاخه ها باید با زاویه مناسبی باشند این است که در شاخه های افقی شیره گیاهی بهتر جریان داشته و منشاء هورمونی دارند و گل انگیزی بهتری دارند و در زاویه وسیع شاخه ها کمتر می شکنند که به طور خلاصه تا سال چهارم اسکلت بندی درخت است

8-بسته بندی و حمل و نقل درخت به نقاط دور:

نهال هایی که از خزانه در آورده می شوند در بسته هایی 50-25 تایی و لا به لای ریشه از کاه مرطوب قرار می دهند و روی آنها را با گونی مرطوب می پوشانند و حتی 10-7 روز می توان ریشه را بدین شکل نگه داشت برای درختان مرکبات باید

حمل و نقل با گذاشتن در پیت همراه با خاک خودش و آبیاری آن و سپس حمل و نقل آن صورت گیرد. اگر شرایط محل مناسب برای کاشت نباشد می توان آنها را به طور موقت در جایی کاشت،‌هنگام جابه جایی باید حتما کامیون دارای چادر باشد تا از لحاظ دما و از بین رفتن ریشه های نازک جلوگیری شود. در موقع کاشت یک گودال کنده، ‌گونی و کاه و کلش را جدا کرده و در گودال 80 سانتی متری قرار داده و بسته های 50 تایی را پس از ریختن خاک و آبیاری تا یک ماه نیز می توان با توجه به درجه حرارت محیط نگه داشت.

علل ریزش برگ و میوه های نارس از درختان:

همیشه اختلاف فاحشی بین تعداد گل تشکیل شده روی درختان میوه در بهار و تعداد میوه رسیده به مرحله بلوغ وجود دارد. برای باغدار در سال کم بار وقتی میوه های کوچک یا نزدیک به رسیدن از درخت می اُفتد موجب ناراحتی می شود. حتی در سال های پُربار فقط حدود یک تا دو درصد گل ها تبدیل به میوه شده و برای تولید محصول رضایت بخش جهت برداشت می رسند. برای ریزش بیش از حد میوه درختان دلایلیوجود دارد و این ریزش عامل مهم در تعیین مقدار محصول قابل برداشت می باشد. همه میوه ها در بیشتر شرایط دچار ریزش مستمر بعد از گلدهی نمی شوند.میوه درختان دستخوش دو یا سه موج ریزش می شوند. وقتی یک میوه کوچک می خواهد از درخت بیاُفتد در دیواره های اتصالی بین لایه های سلول های دمگل ساقه میوه تغییراتی ایجاد می شود و لایه ریزش بوجود می آید. این تغییرات تحت کنترل هورمون ها هستند و آنها نیز به نوبه خود تحت تاثیر عوامل دیگر می باشند..

لقاح : اولین موج ریزش بطور کلی بلافاصله بعد از گلدهی بخاطر عدم لقاح میوه ها صورت می گیرد. این ریزش معمولا” چند هفته ادامه پیدا می کند و بسته به نوع رقم قبل از تمام شدن این موج ممکن است دچار چند موج ریزش جزئی نیز شود.باغدار در این مرحله می تواند با فراهم کردن ارقام دگر افشان مناسب و افزایش تعداد کندو زنبور عسل در باغ شدت این موج ریزش را کاهش دهد.

دومین موج اصلی ریزش میوه ها هنگامی اتفاق می اُفتد که میوه ها کوچک و به اندازه یک فندق هستند و حدود یک سانتی متری قطر دارند. معمولا” هر چه تعداد گل نسبت به اندازه درخت بیشتر باشد در مرحله اول درصد کمی از میوه های کوچک می ریزند و سپس در موج دوم درصد ریزش میوه ها بیشتر می باشد. باغدار ریزش میوه ها در موج دوم را می تواند از طریق ذیل کاهش دهد.

❇️ تامین رطوبت همیشه به اندازه کافی مخصوصا” در ایام آب و هوای گرم و وزش بادهای خشک که موجب تخلیه سریع رطوبت خاک می شود مهم است.

❇️ جلوگیری از ایجاد خسارت به ریشه ها بوسیله ادوات کشاورزی یا آب ماندگی یا پوسیدگی ریشه .

❇️ اطمینان از تامین عناصر غذایی ، مخصوصا” ازت مهم می باشد و در این مورد سلامت شاخه و برگها و بُنیه رضایت بخش درخت معمولا” راهنمایی خوبی است.

چند نکته مهم و اساسی در مورد هرس:

2_در هوای بسیار سرد(یخ زدگی) از انجام هرس خودداری کنید.

3_ باغات انگور را فقط در فصل بهار هرس کنید.

4_از هرس کاران ماهر و با تجربه استفاده کنید.

5_در زمان هرس حتما قیچی هرس را با الکل ضدعفونی کنید.

6_بقایای هرس را زود از باغ خارج کنید و بسوزانید.

7_هرس در بارآوری بسیار موثر هست پس در نحوه انجام آن بسیار حساس باشید.

8_درختان سیب هرساله به هرس ملایم نیاز دارند.

9_در صورت ایجاد زخم در زمان هرس با استفاده از چسب زخم، محل آن را حتما ضدعفونی کنید.

10_برای هرس بهتر و علمی تر از نظرات کارشناسان کشاورزی بهره بگیرید.

استفاده از چسب باغبانی در هنگام هرس :

محل شاخه های هرس شده را با چسب باغبانی – نه چسب چوب نجاری – که برنگ قرمز بوده با برس نقاشی یا ابر و یا چوبی که پارچه ای به یک سر آن بسته شده کاملا می پوشانیم تا از نفوذ قارچ ها در محل زخم جلوگیری کنید. اضافه کردن ترکیبات مس به چسب در درختان مبتلا به شانکر تاثیر مطلوبی دارد.

توضیح : برای رقیق کردن چسب باغبانی طبق نظر کارخانه سازنده عموما از الکل صنعتی استفاده می کنیم.

9- مواظبت های لازم از نهال های تازه کاشت:

- آبیاری:

نهال های جوان با فاصله کم آبیاری می شوند (حدود 5-4 روز) که بستگی به درجه حرارت و نوع خاک نیز دارد.

- سله شکنی:

پای نهال ها بهتر است که سله شکنی شود.

- شاخه های اضافی و پاجوش ها را باید قطع نمود.

- درختان را باید در فصل زمستان به وسیله گونی پوشاند تا جوندگان نتواند پوست آنها را از بین ببرد و در سطح زیاد نیز باید با کشیدن حفاظ به دور باغ یا استفاده از سم آربین با در نظر داشتن ردیف های درخت در فواصل معینی در روی چوب های 80 سانتی متری که دارای پارچه است میپوشانند و روش دیگر استفاده از سم رابیتکس است که این سم را به درخت مالیده تا جوندگان از آن فرار کند.

علل ترکیدن پوست تنه درختان میوه:

ترکیدگی و شکاف در تنه درختان میوه امری نسبتا" معمولی است و ممکن است دلایل مختلفی داشته باشد. یکی از متداول ترین علل ترکیدگی ها و شکاف ها در تنه های درخت دمای سرد(هوای سرد و یخبندان) است. به این شکاف ها ترکیدگی دراثر یخ زدگی گفته می شود. چوب داخلی و بیرونی تنه درخت دراثر نوسانات تغییر دما منبسط و فشرده می شود. این امر زمانی اتفاق می افتد که در زمستان دمای هوا به زیر صفر برسد بویژه بعد از یک روز آفتابی وقتی تنه درخت در اثر تابش خورشید گرم شده است. سرعت های مختلف انبساط بین چوب داخلی و بیرونی می تواند چنین تنشی را روی تنه بوجود آورد که ایجاد ترکیدگی می کند. درختان سیب به این نوع ترکیدگی در اثر یخ زدگی حساس هستند. رویش درختان در خاک های دارای زهکشی ضعیف به ترکیدگی در اثر یخ زدگی مستعد هستند. تنه درختان سیب را دوغاب سفید می زنند تا از ترک خوردگی در اثر یخبندان جلوگیری نمایند.

رشد خیلی زیاد در اواخر پائیز تحریک شده در اثر دما های گرم ، رطوبت زیاد ، و سطوح زیاد کودهای ازتی می توانند سبب افزایش حساسیت درختان به ترکیدگی در اثر یخ زدگی شوند.

نوسانات شرایط رشد نیز ممکن است سبب ترکیدگی پوست شود. شرایط مرطوب یا رشد مطلوب به دنبال آب و هوای خشک ممکن است موجب رشد زیاد یا قوی گردد که منجر به ترکیدگی پوست می شود.

آفتاب سوختگی شکل دیگری از آسیب دیدگی می باشد که می تواند موجب ترکیدگی یا شکاف خوردگی شود. این نوع خسارت معمولا" در زمستان در طرف جنوب یا غرب تنه و شاخه ها بوجود می آید. این خسارت زمانی افتاق می افتد که سلول های بافت زنده زیر پوست در روز های گرم و آفتابی فعال می شوند و سپس وقتی دمای شب به زیر نقطه انجماد تنزل پیدا می کند دچار پارگی و مرگ می شوند. در بهار بعد ، این نقاط مرده تغییر رنگ می دهند و آفتاب سوخته می شوند که به این نوع ترک خوردن پوست تنه درخت آفتاب سوختگی گفته میشود. پوست نازک درختان جوان به آسیب آفتاب سوختگی خیلی حساس هستند. تنه درختان را میتوان با رنگ لاتکس سفید رنگ نمود.

ترکیدگی پوست در درختانی که پوست نازک دارند مانند درختان مثل گلابی ، سیب ،گیلاس بسیار دیده می شود .

ترک خوردگی ها در واقع می توانند در نتیجه زخم های هرس نیز بوجود آیند. هرس سنگین ، خاکورزی دیر هنگام ، خاک های شنی و خسارت سمپاشی ها می توانند موجب افزایش خسارت سرمازدگی شوند. ترکیدگی ایجاد شده در اثر زخم هرس می تواند در اثر سرمازدگی بزرگتر شود.

تنه درختان جوان را در پائیز و زمستان با مواد مناسب می پوشانند تا دچار سرمازدگی یا افتاب سوختگی نشوند. رنگ سفید به بازتاب نور و گرما از تنه درخت کمک می کند.

ترکیدگی تنه درختان سیب بر اثر نوسانات دمایی در فصل خواب بوجود می آید. برای پیشگیری بهتر است از مصرف دیر هنگام کودهای ازته (بخصوص اوره در پاییز )خودداری کرد و از ابتدای پاییز آبیاری را متوقف نمود. دوغاب سفید بر روی تنه درخت نیز از آفتاب سوختگی جلوگیری نموده و ترک خوردگی را کاهش میدهد.

کوددهی و تغذیه درختان:

معایب استفاده از کود های و نپوسیده :

کود دامی اصلاح ، غنی و کمپوست شده کود با ارزشی است که ضمن اصلاح خواص فیزیکی ، شیمیایی و بیولوژیکی خاک بیش از 10 عنصر غذایی را نیز در اختیار ریشه گیاهان قرار می دهد.

کود دامی تازه و نپوسیده می تواند مشکلاتی برای رشد و نمو گیاهان زراعی و باغی بوجود اورند. کود دامی تازه در حین پوسیدن در خاک گاز سمی امونیاک تولید می کند که این کود در ریشه و بذر گیاهان موجب سوختگی می گردد. کود دامی تازه به مقدار کافی نمک دارد که استفاده مستمر از این نوع کود دامی موجب تجمع نمک در خاک محیط ریشه درختان و گیاهان زراعی می گردد که در شرایط زیاد شدن نمک ، ریشه درخت قدرت جذب اب و عناصر غذایی خود را از دست می دهد و به تدریج برگ درختان زرد و خشک می شوند. امکان دارد کود دامی تازه به مقدار زیاد ازت وارد خاک نماید که می تواند تعادل رشد رویشی و زایشی خاک را بهم بزند.

کود دامی تازه به مقدار زیاد بذر علف هرز دارد این بذر ها با سبز شدن در اطراف ریشه درختان و گیاهان زراعی موجب کاهش قدرت رویش درخت و گیاه زراعی می شوند و در نهایت درخت ضعیف شده و برگ درختان زرد و خشک میگردد. کود دامی تازه دارای موادبستر دام مانند کاه گندم و جو می باشد که این مواد نسبت کربن به ازت بالا دارند که در نتیجه ازاد سازی ازت از این کود دامی تازه در خاک برای مدتی کاهش شدید ازت قابل جذب برای ریشه درخت و گیاه زراعی بوجود می اید که گیاه زراعی و باغی را دچار کمبود ازت می کند. کود تازه دامی ممکن است حامل میکروب های مضر برای انسان و گیاه باشد که امکان دارد میوه درختان به این میکروب های مضر الوده شوند و مصرف انها برای انسان زیان اور است.

روشهای تغذیه درختان میوه :

جذب عناصر در گیاهان از دو محل شاخه ، برگ و ریشه انجام می گیرد و به همین خاطر تغذیه درختان معمولا" به دو روش انجام می گیرد:

تغذیه گیاه از طریق ریشه

تغذیه گیاه از طریق شاخه و برگ

تغذیه گیاه از طریق ریشه:

تغذیه گیاه از طریق ریشه در گیاهان به روشهای مختلفی صورت می گیرد ولی اصولی ترین روش آن "چالکود" است و به همین خاطر این روش تشریح می گردد.

روش چالکود نوع خاصی از جایگزینی موضعی کودها می باشد. در این روش نزدیک ریشه های مویین و در محل آبرو (سیستم سنتی) و یا محل قطره چکانها (سیستم قطره ای) در محل سایه انداز درخت چاله هایی حفر می کنند و سپس با مخلوط کودهای آلی و شیمیایی پر می شود.

در زیر مهمترین عناصری که در چالکود درختان استفاده می شود و نکات قابل توجه در مورد هر کدام بیان می گردد،مقادیر بصورت کلی و تقریبی بوده و اصولا برای هر باغ مقدار عناصر کودی و نوع عناصر از روی آزمایش خاک و برگ باید برآورد گردد.

ازت :

برای رشد رویشی درختان لازم است ،بعلت محلول بون در آب معمولا بصورت سرک(پخش) قبل از آبیاری مصرف می شود.در میان باغداران به کود سفید معروف است.از مصرف بیش از اندازه نیتروژن در خاک و مصرف در اواخر فصل رشد باید پرهیز کرد زیرا باعث کاهش کیفیت میوه شده و احتمال سرمازدگی بالا میرود. مصرف سالانه ازت برای درختان بارور انگور حدود 100 کیلوگرم در هکتار ازت خالص می باشد. در سال اول پس از کاشت جهت جلوگیری از صدمه نهالهای جوان باید در مصرف این نوع کود دقت خاصی مبذول شود.

🔹فسفر:

باغداران به این عنصر کودی معمولا کود سیاه می گویند.باعث افزایش اندازه و کیفیت میوه می شود و با مصرف متعادل فسفر طول دوره انبارداری میوه افزایش می یابد. نیاز درختان بارور به فسفر 20-40کیلو گرم در هکتار می باشد چرا که کودهای فسفاته توانایی حرکت کمی در خاک دارند و برای استفاده از این کود باید حتما در عمق 30-60سانتی متری و در مجاورت ریشه های مویین قرار داده شوند.

🔹پتاس:

به کود باغی مشهور است.مقدار پتاسیم مورد نیاز در درختان میوه 170-200کیلو گرم در هکتار توصیه می شود.این کود هم باید در خاک در عمق 40-50سانتی متری خاک جایگزاری کرد.در مقاومت به کم آبی و بیماری ها و آفات نقش دارد.

🔹گوگرد:

از آنجا که اکثر خاکهای ما قلیایی هستند و در این نوع خاکها جذب عناصر کمتر صورت می گیرد مصرف گوگرد برای تغییر ph خاک مناسب است. مقدار گوگرد مورد نیاز 20-50کیلو گرم در هکتار است.

🔹آهن:

آهنی که برای چالکود استفاده می شود با بنیان Fe-EDDHA می باشد که میزان آهن آن از3-6 درصد است و قابلیت جذب از ریشه را دارا می باشد.میزان مصرف آهن در درختان مختلف و با توجه به عمر درختان از 50-200 گرم متغییر است.

🔹روی:

مقدار مناسب روی در گیاه منجر به گلدهی مطلوب می شود. از منابع مهم کودی روی می توان به سولفات روی، اکسید روی و سکوسترین روی اشاره کرد. توصیه می شود روی به صورت مصرف خاکی استفاده شود.

🔹بر:

مقدار مناسب عنصر بر منجر به افزایش دانه گرده و در نتیجه بهبود لقاح می شود رایج ترین منابع تامین عنصر بر، اسید بوریک با 17 % براست. میزان مصرف اسید بوریک 20کیلو گرم در هکتار است.

از مهمترین مواد آلی هم کود حیوانی سوخته یا تخمیر شده (کودی که چند سال مانده باشد)است که باعث تغییر بافت خاک و افزایش نفوذپذیری آب و هوا در خاک است.

✅مهمترین مزایای روش چالکود:

🔸- افزایش قدرت جذب عناصردر خاک

🔸- افزایش نفوذپذیری آب و هوا در خاک

🔸- افزایش نفوذ ریشه در خاک

🔸- حذف امکان رشد علفهای هرز و گسترش آنها

🔸- تغذیه مناسب و مستمر و مداوم گیاه در طول فصل

گاهی اوقات جذب یک عنصر غذایی مانع جذب بعضی عناصر دیگر می گردد ، این پدیده را آنتاگونیسم یا رقابت کنندگی گویند . چنانچه افزایش غلظت یک عنصر با کاهش غلظت عنصر دیگر همراه باشد این دو عنصر نسبت به هم ناسازگارند . همچنین گاهی ملاحظه می شود که جذب یک عنصر غذایی توسط گیاه باعث تشدید و افزایش شدت جذب یک یا چند عنصر غذایی دیگر می گردد ، به این پدیده سینرژیسم یا تشدید کنندگی گویند …

بعنوان مثال:

غلظت بالای کلسیم ؛ جذب بر ، آهن و منیزیم

غلظت بالای پتاسیم ؛ جذب منیزیم

غلظت بالای نیتروژن ؛ جذب مس

غلظت بالای مس ؛ جذب آهنرا کاهش می دهد.

کاربرد پتاسیم باعث افزایش جذب منگنز و آهن

کاربرد فسفر باعث افزایش جذب منیزیم

کاربرد نیتروژن باعث افزایش جذب مولیبدن و منیزیممی شود

اختلاط سموم در باغات میوه:

اختلاط سموم و یا کودها عمدتا بخاطر صرفه جویی در وقت و هزینه سمپاشی صورت میگیرد این در حالی است چند افت و بیماری همزمان در باغ یا مزرعه وجود دارد و کشاورز بدون اطلاع از واکنش منفی اختلاط شیمیایی ( چون اختلاط یا عدم اختلاط فیزیکی ظاهرا معلوم میشود)، اقدام به مخلوط دو یا چند سم وکود می نماید.هر چند که این سموم ( کنه کش، حشره كش، قارچکش، یا کود) برای اهداف خاص و ویژه مصرف شوند.واقعیت اینست که در این مسایل، اختلاط برخی سموم نتیجه اش از قبل مشخص است که تحقیق و ثابت شده که اختلاط امکان پذیر است یا خیر!!ولی اختلاط بقیه سموم با احتیاطاتی همراه است.

اصل در اختلاط دو ترکیب سمی یا کودی، احتمال قابلیت تفکیک اثرات ثانویه بالاست. اگر این اختلاط آفت کشها به دو یا سه سم برسد نتایج غیر قابل پیش بینی بدنبال خواهد داشت!!!هر چند در آزمايشگاه نیز ترکیب سموم بعنوان ناخالصی مبهم تفسیر میشود.در ضمن اضافه نمودن ترکیبات کودی، بخاطر تاثیرات مستقیم درph محلول، ميتواند اثار زیانباری بدنبال داشته باشد.چون معمولا کشاورزان غالبا در اواخر فصل تعداد اختلاط ها را بخاطر تعدد آفات و بیماریها افزایش میدهند موکدا توصیه میگردد برای کاهش اثرات مبهم و احیانا زیان بار مسئله اختلاط:

سموم جداگانه سمپاشی گردد. حداکثر، اختلاط فقط به دو سم و یا ترکیب انجام گیرد.ترکیبات کودی جداگانه محلول پاشی شوند.اگر تعداد آفات متنوع است لااقل به اختلاط دو اکتفا کنیم.

توضيح1: سموم حشره کش با کنه کش ها با ملاحظه امکان اختلاط پذیری انجام شود.

توضیح2: اکثر کنه کشها با قارچكشها اختلاط نمیشوند.

توضیح3: با اینکه در لیبل کودها از امکان اختلاط پذیری بلامانع شده ولی حسب احتیاط بخاطر شرایط محلولپاشی ویژه، به تنهایی مصرف شوند.

زمان حساس گیاه برای سمپاشی هنگام گلدهی و هنگام برداشت است جوانب احتیاط در سمپاشی ماملا ضروری است.عوارض اختلاط غلط سمپاشي با زردی،نکروز، ریزش برگها و میوه، تغییر رنگ برگها و میوه، توقف رشد جوانهدهای انتهایی، عوارض تغییر رنکی نامشخص و یکطرفه و... بروز میکند.ابیاری قبل از محلول پاشی عمدتا باعث کاهش اثرات سو سمپاشی میشود.

اهميت تغذيه درختان ميوه پس از برداشت محصول و قبل از رسيدن فصل خزان:

چنانچه به موقعیت درخت در سال بیار یا پربار توجه کنیم در آخر فصل یعنی در زمان برداشت درخت خسته ای راداریم که در حال ریزش یا از دست دادن جوانه های سال بعد خود است. در سال بیار درخت میوه در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست قادر نیست تمام نیاز غذایی میوه ها را تامین نموده و لذا میوه ها در زمان پرشدن یا از محتوای مواد غذایی موجود در جوانه های سال بعد بهره می گیرند بعبارتی آنها را تخلیه می نمایند و یا میوه ها مانع از رسیدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد شده چونکه میوه ها در سر راه عبور مواد غذایی از برگ به جوانه ها قرار دارند. پس جوانه های سال آینده خصوصاً در سال بیار درخت یا کمتر مواد غذایی را دریافت می کنند و یا مواد غذایی خود را ازدست داده و تخلیه می شوند لذا با ضعیف شدن این جوانه ها زمینه برای ریزش آنها فراهم می گردد.

حال درختی که بدلیل ضعف و خستگی جوانه های خود را از دست داده دیگر توان تولید محصول مناسب را ندارد. پس بدلیل نداشتن جوانه های زایشی محصولی تولید نخواهد شد یعنی درخت در سال نیار خود است . برای مرتفع کردن این مشکل باید تلاش نمود در سال بیار جوانه های زایشی بیشتری را حفظ کرد که این ممکن نیست مگر با تغذیه کافی و درست درخت. در سال بیار باید آنقدر مواد غذایی در دسترس درخت باشد تا علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز برای میوه ها بخشی نیز به جوانه های سال بعد برسد و میوه ها مجبور به دزدی مواد غذایی از جوانه های سال بعد نشوند. پس سال آوری قابل کنترل است و با تقویت درخت می توان حداقل فاصله تولید بین سال بیار و نیار را کاهش داد.

سال آوری درختان میوه:

سال آوری به معنای تولید محصول بیشتر در یک سال و عدم تولید یا تولید محصول کمتر در سال بعد است. آنچه در ارتباط مستقیم با تولید محصول است جوانه های زایشی و تولید گل است. پس در سال بیار یا پر بار درخت تعداد جوانه های زایشی بیشتر و تولید گل بیشتر است و در سال کم بار یا نیار درخت تعداد جوانه های زایشی کم یا اصلاً وجود ندارند. حال برای یافتن علت سال آوری باید بدنبال علت عدم تولید یا تولید بیش از حد جوانه های زایشی باشیم.چنانچه به موقعیت درخت در سال بیار یا پربار توجه کنیم در آخر فصل یعنی در زمان برداشت درخت خسته ای راداریم که در حال ریزش یا از دست دادن جوانه های سال بعد خود است. در سال بیار درخت میوه در صورت کمبود مواد غذایی و عدم تغذیه درست قادر نیست تمام نیاز غذایی میوه ها را تامین نموده و لذا میوه ها در زمان پرشدن یا از محتوای مواد غذایی موجود در جوانه های سال بعد بهره می گیرند بعبارتی آنها را تخلیه می نمایند و یا میوه ها مانع از رسیدن مواد غذایی به جوانه های سال بعد شده چراکه میوه ها در سر راه عبور مواد غذایی از برگ به جوانه ها قرار دارند. پس جوانه های سال آینده خصوصاً در سال بیار درخت یا کمتر مواد غذایی را دریافت می کنند و یا مواد غذایی خود را ازدست داده و تخلیه می شوند لذا با ضعیف شدن این جوانه ها زمینه برای ریزش آنها فراهم می گردد.درختی که بدلیل ضعف و خستگی جوانه های خود را از دست داده دیگر توان تولید محصول مناسب را ندارد. پس بدلیل نداشتن جوانه های زایشی محصولی تولید نخواهد شد یعنی درخت در سال نیار خود است . برای مرتفع کردن این مشکل باید تلاش نمود در سال بیار جوانه های زایشی بیشتری را حفظ کرد که این ممکن نیست مگر با تغذیه کافی و درست درخت. در سال بیار باید آنقدر مواد غذایی در دسترس درخت باشد تا علاوه بر تامین مواد غذایی مورد نیاز برای میوه ها بخشی نیز به جوانه های سال بعد برسد و میوه ها مجبور به دزدی مواد غذایی از جوانه های سال بعد نشوند. پس سال آوری قابل کنترل است و با تقویت درخت می توان حداقل فاصله تولید بین سال بیار و نیار را کاهش داد.

فروت ست:

افزایش تشکیل میوه در محصولات باغی و سر درختی از نظر اقتصادی دارای اهمیت است، در اوائل بهار و اواخر زمستان که دمای خاک پایین است و برگ ها ظاهر نشدهاند و جریان شیرههای گیاهی بسیار کُند است، تغذیه جوانهها بسیار اهمیت دارد، زیرا جذب عناصر غذایی بطور مناسبی انجام نمیگیرد، در این حالت محلول پاشی درختان میوه برای ذخیره سازی عناصر مورد نیاز برای شروع فعالیت مجدد گیاه و رشد جوانهها و گلدهی و تشکیل میوه بسیار مفید خواهد بود.فروت ست موجب میشود که در زمان خواب زمستانی درختان میوه، عناصر مهم غذایی در گیاه ذخیره شده و در زمان جوانه زنی و آغاز فعالیت مجدد گیاه، فعالیت زیستی (با توجه به عدم حضور برگها در گیاهان خزان کننده و دمای پایین خاک و محیط) دچار اختلال نشود و گیاه بتواند نسبت به عوامل محیطی مانند سرما، باران و تگرک مقاومت نشان داده و گلدهی و تشکیل میوه دچار اختلال نشود.وجود عناصر ازت، روی و بر در کنار یکدیگر به بهبود و افزایش گلدهی و تبدیل بیشتر گلها به میوه کمک نموده و کیفیت محصول را در پی خواهد داشت.نتیجه استفاده از فروت ست، فرآیند رشد جوانه ها، گلدهی، گرده افشانی تشکیل میوه سالم و افزایش میوه دهی و زود رسی خواهد بود.

بر: مناسب برای تشکیل میوه است و ضعف در تلقیح گلها که در نتیجه آن میوه ای ناقص و بد شکل بوجود می آید و… را از بین می برد.

روی: روی در تولید کلروفیل نقش دارد، موجب تسریع فعالیت های آنزیمی و فوتوسنتز می شود، روی در متابولیسم ازت، تشکیل رنگدانه، عطرو طعم محصول و سنتز ویتامین C نقش مهمی دارد. دارای تعامل سینرژیکی با مس و منیزیوم است. کمبود روی باعث تاخیر در باز شدن جوانه های زایشی و رویشی در درخت میشود. روی ضامن شکوفه دهی بیشتر و حفظ شکوفه ها، در نتیجه تولید بیشتر و کیفیت بهتر محصول است. در فعال سازی و ساخت پروتىین، نشاسته، اسید نوکلئیک و هورمون رشد گیاهی اکسین نقش دارد. مانع از سال آوری می شود، توان و رمق و بنیه از دست رفته درخت را به درخت باز می گرداند، بطوریکه برای باردهی فصل آینده کاملا آماده گردد.

ازت: جزء تشکیل دهنده اولیه برای ترکیبات آلی نظیر اسیدهای آمینه و اسیدهای نوکلئیک است. و نقش قابل توجهی در فتوسنتز دارد.

بهترین زمان های استفاده از فروت ست:

بعد از برداشت محصول و در مورد گیاهان خزان کننده بعد از برداشت و قبل از خزان برگزمان تورم جوانه ها زیرا در این زمان پوست نازک و قهوه ای روی جوانه ها قابلیت جذب عناصر رااز طریق محلول پاشی دارد.

راههای کاهش سرمازدگی درختان:

کودهای ازته بدلیل تحریک رشد رویشی و افزایش حساسیت به سرما در اوایل پاییز استفاده نشود .

استفاده از کودهای پتاسیمی در اواخر دوره رشد که منجر به خشبی شدن و افزایش تحمل به سرما می شود.

استفاده از ترکیبات با میزان بالای آمینو اسید آزاد بالا قبل از بروز سرما

کنترل باکتری های تشکیل دهنده هسته یخ: به طور معمول استفاده از قارچ کش های مسی مدت کوتاهی قبل از بروز سرما و یخبندان به منظور از بین بردن و یا کاهش جمعیت باکتری های یخ ساز و در نهایت کاهش آسیب یخبندان احتمالی ضروری بنظر می رسد.

هرس دیر هنگام

ممنوعیت عملیات خاک ورزی: توصیه می شود با ممانعت از عملیات خاک ورزی و فشرده بودن خاک زمینه افزایش انتقال و ذخیره گرما در خاک فراهم گردد.

عملیات آبیاری قبل از یخبندان در خاک های خشک

حذف علف های هرز

بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه درختان میوه :

مهمترین عامل زوال و مرگ درختان میوه بویژه هسته دارها پوسیدگی طوقه و ریشه ناشی از عوامل بیماری زا خاکزی است که مهمترین آنها گونه فایتوفترا می باشد .

علائم بیماری :

درختان آلوده زودتر از درختان سالم خزان می کنند و سرشاخه ها دچار خشکیدگی می شوند . برگ درختان بیمار کم ، اندازه آنها کوچک ، رنگ شان سبز متمایل به زرد و میوه شان کوچک و آفتاب سوخته است . زوال درختان بیمار در اغلب موارد تدریجی است و خشک شدن درختان چندین فصل رشد طول می کشد امام گاهی نیز ظرف چند هفته تا 2 یا 3 ماه پس از بروز اولین نشانه های بیماری درختان سبز خشک می شوند .

علائم اختصاصی این بیماری پوسیدگی طوقه و ریشه است که قسمتی از تنه تا سطح خاک و بخشی از ریشه علائم پوسیدگی را نشان می دهد . پوست بافت آلوده طوقه از بین می رود و به رنگ قهوه ای در می آید گاهی تغییر رنگ تا بافت چوب پیشروی می کند . همراه با فساد بافت شانکر یا زخم نیز در محل آلودگی نمایان شده که توام با ترشح صمغ است . حاشیه شانکرها مشخص و واضح است بطوری که اگر بافت محل شانکر با چاقوی تیز تراشیده شود بافتهای آلوده طیفی از رنگهای قهوه ای دارند که به بافتهای سالم و سفید رنگ منتهی می شوند .

کنترل بیماری :

1 . مدیریت صحیح آبیاری در پیشگیری و نیز مهار بیماری بسیار موثر است به گونه ای که درختان را می بایست خارج از مسیر جوی آب و نیز بیرون پشته ها قرار داد چرا که در غیر اینصورت زمینه اشباع رطوبت و پوسیدگی را سبب گردیده ، پس توصیه می گردد در آبیاری غرقابی یا به روش آبیاری نواری (دو نوار به موازات هم) و درختان در بین دو نوار با جوی آب و یا به طشتک آبیاری که در درختان در مرکز طشتک و بیرون از جوی باشد قرار گیرند .

2 . کشت نهال در عمق مناسب و جلوگیری از تجمع خاک اضافی اطراف تنه درخت . هنگام کشت نهال باید دقت شود که محل اتصال پایه و پیوندک همچنین طوقه بالاتر از سطح خاک قرار گیرد .

3 . استفاده از پایه های متحمل در برابر قارچ فایتوفترا نظیر پایه GF677 برای انواع درختان میوه هسته دار به ویژه برای بادام و هلو مناسب می باشد .

4 . کنترل شیمیایی : استفاده از مخلوط بردو 8-4 درصد بصورت ضدعفونی و پانسمان طوقه و محل زخمها در کنترل بیماری موثر می باشد.

شانکر چیست و علتهای آن:

✅ شانکر به زخم ها و یا شکافهایی گفته می شود که در پوست تنه یا محل انشعابات شاخه ها یا حتی سرشاخه ها ایجاد می شود که دلایل متنوعی می تواند داشته باشد. بسیاری از شانکرها می تواند همراه با ترشح صمغ یا تراوش شیرابه درخت از محل باشد.

⏪ عوامل مختلفی که می توانند منجر به شانکر شوند:

1. تنش های محیطی: به ویژه سرمای زیاد در فصل زمستان و دمای پایین تر از منفی 20 درجه سانتیگراد می تواند منجر به ایجاد ترکهایی در پوست چوب پنبه ای درخت شود و در شرایط حاد می تواند تا محدوده آوندهای آبکش نیز آسیب ببیند که بخشی از آوندها آسیب دیده و منجر به ترشح صمغ شود.

2. حشرات:

حشرات مخصوصا پوست خوارها و چوپ خوارها می توانند با ایجاد حفره و دالان در زیر پوست درخت منجر به انحراف شیره آوندی از مسیر خود شده و گاهی منجر به ترشح صمغ بشود که البته این نوع از زخم جزو شانکر به حساب نمی آید اما مسیر ورود برای ورود قارچها و باکتری ها هموار خواهد شد.

3. مشکلات تغذیه ای:

گاهی کمبود برخی عناصر مانند پتاسیم فسفر. آهن و بور باعث ضعیف شدن گیاه شده و در ترکیب با شرایط تنش محیطی مثل گرما و کم آبی منجر به بروز شکاف در پوسته درختان خواهد شد.

4. قارچها و با کتری ها:

اصلی ترین عامل شانکر هستند که بیشترین مشکلات را ایجاد می کنند.

از مهمترین باکتری ها مثل عامل شانکر باکتریایی درختان هسته دار یا Pseudomonas syringae

آتشک سیب و گلابی

Erwinia amylivora

قارچها مانند عوامل زیر

Cytospora, Mycosohaerella, Botriosphaeria, Nectria,Phytophthora

بر اساس نوع قارچ یا باکتری و میزبان در نواحی مختلفی از درخت از جمله سرشاخه ها تا شاخه های اصلی و تنه و طوقه را در مراحل مختلف می تواند درگیر نماید.

شرایط فیزیکی شیرابه در داخل آوندها بر اساس نوع میزبان تعیین کننده حالت آن است. مثلا در درختان گردو سیب و گلابی اغلب روان است اما در مورد هسته دارها از جمله گیلاس. آلو. هلو زردآلو و سایر هسته داران در مجاورت هوا سفت و کهربایی و چسبناک می گردند.

به هر حال شانکر نشانگر اختلال فیزیولوژیکی در گیاه است که بهتر است تراشیده شده و با ترکیبات مسی پانسمان شوند تا از توسعه آلودگی یا ورود احتمالی قارچها و باکتری ها جلوگیری شود.

حشرات سودمند برای باغ:

حشرات سودمند، حشراتی هستند که می توانند به باغتان جذب شوند، که حشرات آسیب رسان یا لارو آنها را شکار می کنند. گونه های مختلف بسیاری برای مشکلات خاص وجود دارند:

• زنبورهای پارازيتوييد و چالکیدها Brachonids,Chalcids and Ichneumon Wasps

این حشرات سودمند کوچک، کرم های برگ خور را از بین می برند. شما می توانید با کاشتن هویج، کرفس، جعفری، زیره سیاه و گل هویج وحشی، همگی از خانواده تیره چتریان، آنها را به باغتان جذب کنید. این گیاهان به سادگی رشد می کنند و برخی از آنها را باید اجازه بدهید تا گل بدهند. زیرا این گل آنهاست که حشرات را جذب می کند.

• کفشدوزک

این حشرات، شته ها، کنه، مگس سفید و حشرات پولک دار را مصرف می کنند. با کاشتن اعضای خانواده گل آفتابگردان، کاسنی بری یا بومادران می توانید آنها را به باغتان جذب نمائید.

• حشرات شکاری مانند شیر مورچه و شته خوار

اینگونه حشرات مصرف کنندگان مشتاق شته ها هستند و لارو آنها (نوزاد حشرات) شته ها و دیگر انواع حشرات آفت را می خورند. آنها به گل های تیره کاسنی، از قبیل بومادران، گل مینا، گل ژاپنی جذب می شوند.

• زنبور (Hover fly)

این نوع زنبورها مصرف کنندگان مشتاق شته ها هستند و لارو این حشرات شته ها و دیگر حشرات آفت را می خورند. آنها نیز جذب گل های تیره کاسنی می شوند، مانند بومادران، گل مینا، گل ژاپنی.

• آخوندک

این حشرات بزرگ اشتهای زیادی برای اکثر آفات باغ دارند. تخم های آخوندک در باغ قرار داده می شود که آنها بعد از از تخم بیرون آمدن، سریع رشد می کنند و بزرگ می شوند.

• نماتدها

در برابر لارو بیدها (cutworms) موثر است. cutworm نوعی آفت متداول است که جوانه های گیاه را قبل از اینکه بتوانند رشد کنند و از زمین بیرون بیایند، از بین می برد. نماتدها همچنین در برابر سوسک ها و لارو شپشه موثر هستند. تخمهای نماتد میکروسکوپی هستند و بصورت اسفنج کوچی از میلیون ها نماتد کوچک در هربار می باشند. این ها با آب مخلوط می شوند و بر روی خاک ریخته می شوند، که بعدا از تخم بیرون می آیند و سراغ کارشان می روند. اگر آنها بر روی شاخ و برگ هستند، آنها را بشوئید تا بر روی زمین قرار گیرند. نماتدها برای انسان ها و حیوانات خانگی بی زیان هستند.

روش ساده تشخیص علل صمغ در هسته داران:

اغلب در پاییز تا بهار از تنه و شاخه درختان هسته دار تراوش صمغ را شاهد هستیم.علل مختلفی مثل بیماریها، آفات و صدمات فیزیکی و هورمونی عموما در خروج صمغ دخالت دارند.

1 - اگر تراوش صمغ بصورت چسبنده و بیضی شکل روی پوست در شاخه یا تنه، برنگ تیره و شفاف و بصورت متمرکز رویت شود ، احتمالا بیماری قارچی سیتوسپورایی یا شانکر باکتریایی باشد!!هر دو بیماری روش درمانی یکسانی دارند. تمیز کردن محل خروج شیرابه با جسم تیز و مالیدن ترکیبات مس یا بردو در هوای خشک میتواند در کنترل بیماری موثر باشد.

2-علت دیگر حمله آفات ساقه خوار و پوست خوار به تنه درختان میباشد که از محل سوراخ تغذیه شاهد تراوش صمغ بصورت مارپیچی خواهیم بود .این شیرابه برنگ کهربایی روشن است و حتی ممکن است با فضولات لارو مخلوط شود. اغلب پوست خواران در شیرابه خارج شده خفه شده و تلف میشوند ولی درخت ضعیف میگردد . در هسته داران لارو سرچکشی بیشترین خسارت را دارد.مهمترین روش مبارزه تقویت درختان میباشد.

3- در عوامل فیزیکی مثل سرما ، خسارت ادوات باغبانی و شخم زنی، ضربات باد به شاخه و... خروج صمغ از شکاف پوست ترک خورده برنگ روشن و شفاف که بعدا خشک شده قابل رویت است. این صمغ عامل پاتوژنیک ندارند و در خروج شیرابه در حد ضایعه پوستی میماند.تراوش صمغ بیشتر جنبه دفاعی برای ممانعت از ورود پاتوژن به درون بافت گیاهی است.

دلیل شیره زدن درختان:

هسته داران مثل هلو، زرد آلو، گوجه سبز، آلو سیاه و .... به شیره زدن حساس می باشند. دلایل مختلفی برای ایجاد شیره در تنه درختان وجود داره:

الف: تنش های دمایی، مثلا هوا به شدت سرد شود که باعث ترک خوردن پوسته درخت شود.

ب: آلودگی های قارچی که معمولا به دلیل شیوه های نادرست آبیاری و عدم استفاده دقیق از کودهای حیوانی می باشد.

نکته ای که خیلی مهمه این هست که شیره زدن درخت باعث می شه دیگر حشرات و همچنین انواع قارچ ها و باکتری ها به سمت درخت جذب شده و باعث ایجاد بیماری های ثانویه در درخت ها شوند.

پیشگیری از شیره زدن درختان :

الف : آبیاری را به گونه ای انجام دهید که تنه درخت خیس نشود . آب با فاصه از تنه درخت باشد

ب : کودهای حیوانی پوسیده استفاده کنید و سعی کنید در مجاورت تنه درخت نباشد و با فاصله کودهای حیوانی را استفاده کنید و حتما با بیل آنها را با خاک مخلوط کنید

ج : هر سال در اواخر دی ماه یا اواسط بهمن ماه تنه درختان را با اکسی کلرور مس یا محلول بردو آغشته کنید. با برس به تنه درخت از سطح زمین تا ارتفاع 50 سانتی متری بزنید.

درمان شیره زدن درختان:

د : در فصل رشد نیز می توانید از اکسی کلور مس یا بردو به صورت محلول پاشی استفاده نمایید.

ه : اگر محصولی به نام " آلفاسیتول " را پیدا کردید که محصولی فوق العاده هست با نسبت 1 لیتر در هزار لیتر آب کل درختان را در فصل رشد ( اردیبهشت ) محلول پاشی کنید.

اصول فنی باغداری برای فصل زمستان:

۱) زمان هرس و مبارزه زمستانه بستگی به منطقه و شرایط آب و هوایی از اواخر بهمن تا اواسط فروردین می تواند باشد. مهم این است كه درختان بیدار نشده باشند. این عملیات حداكثر تا ظهور اولین نوك رنگی جوانه ها قابل انجام است.

۲) هرس بهداشت با هرس باردهی تفاوت دارد و با هدف پاكسازی درختان از هر گونه بیماری و آفت زدگی است. یعنی تمامی سرشاخه ها و شاخه ها و بافت های مریض و خشك و سرما زده و آفت زده و ترك خورده از روی درخت، هرس و یا جراحی می شود.

۳) ابزار هرس مانند تیشه، اره، قیچی، چاقو و تبر بایستی تیز و نو بوده و بعد از هرس حداقل یک درخت با وایتکس ۵ تا ۱۰ درصد تمیز و ضدعفونی شوند.

۴) محل های برش یا هرس كه قطری بیش از یك سانتی متر دارند بایستی با مخلوط سولفات مس دو درصد یا مخلوط بردو دو درصد یا محلول اكسی كلرورمس یك درصد و یا بردوفیكس دو درصد و یا خمیر بردو ضد عفونی و سپس با چسب باغبانی پانسمان شوند.

توضيح: مناسب است بلافاصله بعد از هرس از چسب باغباني روی محل هاي اره شده استفاده شود. هر چه از زمان هرس بگذرد احتمال رخنه پاتوژن بیشتر بوده و استفاده از چسب باغباني بی فایده خواهد بود.

۵) تمامی اندام ها و قسمت های هرس شده بایستی جمع آوری و سوزانده شوند. مخصوصا در باغاتی که آلوده به انواع شانكر هستند در حداقل زمان ممکن انجام شود. از این شاخه ها نباید به عنوان حصار چوبی در اطراف باغ استفاده کرد.

۶) بعد از هرس بایستی بلافاصله سمپاشی زمستانه انجام شود.

۷) سمپاشي زمستانه نسبت به اهمیت عامل هدف در باغات متفاوت است:.

📌روغن ولك (قبل از تورم جوانه).

📌 ج) محلول فروت ست در هنگام تورم جوانه.

📌 د) استفاده از قارچکش های محافظتی در هنگام تورم جوانه مهمترین برنامه خواهد بود.

۸) شخم زدن پاي درختان، چالکود درختان و یخ آب زمستانه باغات از عملیات هایی است که پیشنهاد می گردد، انجام گیرد.

زخم كردن پوست درخت چیست:

زخم كردن پوست، هرسي است تابستانه كه معمولا" در بهار به منظور:

1. تبديل شاخه نابارور به بارور

2. تقويت شاخه هاي بارور ضعيف كه گل مي دهند ولي قدرت نگهداري ميوه هاي حاصله و گاهي اوقات حتي گلهاي خود را ندارند

3. مبارزه با غرور درختان و وادار كردن آنها به باروري انجام مي شود.

در هر سه مورد، زخم كردن پوست باعث قطع رابطه قسمتهاي بالاي زخم با بقيه گياه مي شود و اين قسمت ها مواد قندي خود را از دست نمي دهند و تقويت مي شوند. در حالت اول، معمولاً تكه برداري مي كنند (يعني با نوك چاقوي پيوند تكه كوچكي از پوست شاخه را در زير يك يا چند جوانه بر مي دارند و يا شكاف زني (يعني با چاقوي پيوند شكاف هاي كوتاه و متوازي در زير جوانه ايجاد مي كنند) چنين جوانه هائي در تابستان داراي اعضاي اوليه گل خواهند شد و در سال بعد به بار خواهند نشست.

در حالتهاي دوم و سوم كه نياز به عمليات كاراتري مي باشد، مي توان با حلقه زني (كه در آن به كمك چاقو يا اره دندانه ريز در پوست قاعده شاخه يا تنه بدون حذف قسمتي از آن شكافي سراسري به شكل يك دايره ايجاد مي شود) يا با طوقه برداري (كه در آن نواري از پوست دور تا دور ساقه يا تنه به عرض يك الي پنج ميليمتر حذف مي شود) و يا به روش پوست واژگوني (معكوس كردن پوست: كه در آن طوقه اي به عرض حدود يك سانتيمتر از پوست جدا و بصورت سر و ته در محل خود نصب مي شود)، گياه را وادار به توليد گل و يا نگهداري آن ساخت.

استفاده از هر يك از اين روشها بستگي به شدت ضعف و يا قوت درخت دارد كه در تمامي آنها گياه بلافاصله شروع به توليد بافت پينه اي و ترميم قسمت قطع شده مي كند و پس از مدتي كه در طي آن گياه فرصت كافي براي توليد اعضاء اوليه گل در جوانه ها پيدا كرده، به حالت عادي بر مي گردد.

كشورهاي اول توليدكننده ميوه در جهان:

ايران با توليد سالانه 600 هزار تن انار و 190 هزار تن پسته در سكوي نخست توليد اين دو محصول باغي در جهان قرار گرفته است.

- ايتاليا نيز با توليد سالانه 8.5 ميليون تن انگور و 500 هزار تن كيوي اولين توليد‌كننده‌ انگور و كيوي در بين كشور‌هاي دنيا محسوب مي‌شود.

- آرژانتين با صادرات سالانه 490 هزار تن گلابي بزرگ‌ترين توليدكننده و صادر‌كننده اين محصول در جهان به‌شمار مي‌رود.

برزيل نيز با برداشت بيش از 18 ميليون تن پرتقال اولين توليد‌كننده‌ اين نوع از مركبات در جهان است و آمريكا دومين رتبه را در توليد پرتقال به خود اختصاص داده است.

چيني‌ها در توليد خيار اولين كشور محسوب مي‌شوند و پس از آن تركيه مقام دوم در برداشت محصول خيار را به خود اختصاص داده است.

- بيشترين محصول موز نيز از كشور هندوستان و پس از آن در فيليپين توليد مي‌شود.

- هم‌چنين هندوستان اولين توليد‌كننده‌ انبه و چين دومين توليد‌كننده‌ اين محصول به‌شمار مي‌رود.

- محصول نارگيل نيز در فيليپين بيشترين برداشت را دارد و پس از آن نيز اندونزي دومين توليد‌كننده‌ نارگيل به‌شمار مي‌رود.

- چين اولين توليد‌كننده‌ هلو و ايتاليا دومين توليد‌كننده‌ اين ميوه محسوب مي‌شود.

- بيشترين سيب درختي مربوط به كشور چين است و آمريكا پس از آن قرار گرفته است.

- بيشترين آناناس نيز از كشور تايلند برداشت مي‌شود و برزيل هم بزرگ‌ترين توليد‌كننده‌ آناناس پس از تايلند است.

- آمريكا اولين توليد‌كننده بادام و اسپانيا دومين توليد‌كننده‌ اين محصول به‌شمار مي‌آيد.

- ليموترش هندي بيشترين ميزان توليد در جهان را دارد و مكزيك هم دومين توليد‌كننده‌ ليمو‌ترش محسوب مي‌شود.

- محصول توت‌فرنگي نيز در آمريكا بيشترين برداشت را داشته و اسپانيا هم دومين توليد‌كننده‌ اين ميوه بوته‌اي به حساب مي‌آيد.

- و اما زغال اخته بيشترين توليد را در آمريكا داشته و كانادا هم در رتبه‌ دوم اين محصول قرار دارد.

- ايتاليا به عنوان اولين توليد‌كننده‌ كيوي سالانه 500 هزار تن كيوي برداشت مي‌كند و پس از آن زلاند‌نو دومين توليد‌كننده‌ اين محصول است. ايران هم چهارمين توليد‌كننده كيوي به‌شمار مي‌رود.

- خرماي مصري بيشترين ميزان توليد اين محصول را به خود اختصاص داده و ايران نيز با توليد سالانه يك ميليون تن دومين توليد‌كننده‌ خرما در جهان است.

- تركيه اولين توليد‌كننده‌ گيلاس و آمريكا دومين توليد‌كننده‌ اين ميوه دانه‌دار به‌شمار مي‌رود.

- هندوانه چيني بيشترين برداشت را دارد و پس از آن تركيه دومين توليد‌كننده‌ هندوانه و ايران چهارمين توليد‌كننده‌ اين صيفي تلقي مي‌شود.

- سالانه 500 هزار تن گردوي چيني توليد مي‌شود كه بيشترين ميزان را در بين كشور‌هاي ديگر داشته و آمريكا دومين توليد‌كننده‌ گردو به‌شمار مي‌رود.

- تركيه اولين توليد‌كننده فندق و ايتاليا دومين توليد‌كننده‌ اين خشكبار به حساب مي‌آيد و ايران هم در رتبه‌ ششم برداشت فندق جهان قرار دارد.

- بادام هندي برخلاف نامش بيشترين توليد را در كشور ويتنام دارد و هند دومين توليد‌كننده‌ آن پس از ويتنام است.

- آمريكا اولين توليد‌كننده‌ بادام و اسپانيا نيز دومين توليد‌كننده‌ اين محصول بوده و ايران نيز سومين توليد‌كننده‌ اين خشكبار تلقي مي‌شود.

زمان مناسب برای مبارزه باآفات و بیماری ها:

نکات زیر کمک می کند مشکل آفات و بیماری های کمتری در فصل

رویش جدید داشته باشيد، هرچند خود شما بسیار با تجربه و پر تلاشيد

زمان مناسب شخم پای درخت آخر پاییز است که بهتر از همراه با این شخم کود دامی نیز استفاده شود. شاید برخی بگویند که در منطقه ما سرده برف هست و در این زمان شخم امکان پذیر نیست اما در دماوند حتی زمانیکه برف روی زمین نشسته بود اينکارو انجام دادیم و ثمره خوبی دیدیم. اولین نکته رعایت بهداشت باغ با جمع آوری برگ ها و میوه های کف باغ و این مورد به میزان قابل توجهی آلودگی ها رو کم می کند اگر در باغ بیماری و یا آفت مورد نظری وجود داشته پیشنهاد می شود از زیر خاک کردن برگ ها جلوگیری شود چون آلودگی در محیط باقی می ماند. شاید برخی از باغداران مشکل چوبخوار ها را در فصل قبلی داشتند و هنوز هم از آثار آن رنج میبرند. ⚡️چوبخوار ها به درختان دچار تنش حمله می کنند این تنش ممکن از ناشی از کمبود آب و یا مواد غذایی باشد پس لازم است میزان عناصر غذایی چک شود. لطفا از خاک باغ خود در منطقه سایه انداز نمونه تهیه کرده و به آزمایشگاه ببرید و درخواست کنید میزان مواد غذایی در خاک به چه میزان است. اگر بیماری های قارچی و یا باکتریائی درختان را آزار داده نیز باز نیاز به تقویت خاک بعد از آزمایش و در اوسط اذر تا اواسط اسفند در دو نوبت با سموم مسی مثل اکسي کلرو مس، مخلوط بردو و یا بردوفيکس سم پاشی کنید البته یکی از این سموم انتخاب شود که از آنجائیکه با کاربرد سم موافق نیستم اما اگر نکات بهداشتي، آبیاری و تغذیه به خوبی انجام شود در سالهای بعدی نیاز شما به سم کمتر خواهد شد. استفاده از سم زمانی ناگوار است که در زمان مناسب و از سم مناسب و نحوه استفاده درست بکار نرود. سم پاشی در فصل بهار را هرگز در زمان گلدهی انجام ندهید و هم اینکه در زمانی که گیاه سبز هست نیز از سموم مسی استفاده نشود زیرا گياهسوزي و سمیت شدید دارند. به پیشنهاد من بهترین زمان سم پاشی علیه درختان در فصل بهار موقعی ست که میوه ها فندقها شده باشند.به این نکته توجه کنید که سم پاشی در باغ در فصل تابستان کمترین تأثير را دارد زیرا اگر آلودگی بوده باید از قبل رفع می شده ما فقط در موارد خاص و با توجه به شرایط خاص سم پاشی در تابستان را توصیه میکنیم. هرس فراموش نشود زیرا علاوه بر رشد گیاه در کاهش قسمت های آلوده نیز مؤثر است. فقط در زمان خواب درخت باشد. در ارتباط با آبیاری درختان اگر سیستم باغ شما قطره ای ست که عالیه در غیر اینصورت آبیاری به نحوی "نباشد" که طوقه درخت به میزان زیاد و طولانی خیس بماند. بهتر در آبیاری های سنتی پای درخت با کپه ای از خاک محافظت شود.