درخت کاج رقم نانا (Pinus mugo 'Nana')

4
درختچه کاج نانا تولید شده در نهالستان نهال کرج (نهالستان لشکری)

۱. معرفی رقم نانا

**کاج موگو نانا (Pinus mugo 'Nana')** یک رقم **کوتوله (Dwarf)** از گونه **کاج کوهی (Pinus mugo)** است که بومی **اروپای مرکزی و جنوبی** (کوهستان‌های آلپ و کارپات) می‌باشد. این رقم به‌دلیل فرم فشرده و رشد کند، برای **فضاهای کوچک، باغ‌های صخره‌ای و طراحی منظره** محبوب است.
 

۲. ویژگی‌های ظاهری کاج نانا

- فرم رشد: **کپه‌ای فشرده** با شاخه‌های متراکم.
- ارتفاع: **۱ تا ۲ متر** در بلوغ کامل (رشد بسیار کند، سالانه ۵–۱۰ سانتیمتر).
- برگ‌ها (سوزنی‌ها): سبز تیره، به طول **۳–۵ سانتیمتر**، مجتمع در دسته‌های ۲ تایی.
- مخروط‌ها: کوچک (۲–۵ سانتیمتر)، قهوه‌ای، اغلب در گیاهان مسن دیده می‌شوند.

 

۳. شرایط محیطی مناسب کاج نانا

- آب و هوا:
- مقاوم به **سرما (تا -۳۰°C)** و مناسب برای **مناطق کوهستانی و سردسیر**.
- تحمل نسبی به گرما (در مناطق گرم نیاز به آبیاری منظم دارد).
- خاک:
- ترجیحاً **خاک سبک با زهکشی عالی** (سنگی، شنی یا لومی).
- مقاوم به خاک‌های **اسیدی تا کمی قلیایی (pH 5.5–7.5)**.
- نور:
**آفتاب کامل** (حداقل ۶ ساعت نور مستقیم روزانه).

 

۴. کاشت و نگهداری کاج نانا

- آبیاری:
- پس از استقرار، به خشکی مقاوم است (آبیاری عمیق و کم‌تکرار).
- در تابستان‌های گرم، آبیاری منظم توصیه می‌شود.
- هرس:
- نیاز به هرس سنگین ندارد، اما می‌توان شاخه‌های آسیب‌دیده یا نامنظم را حذف کرد.
- بهترین زمان هرس **اواخر زمستان تا اوایل بهار** است.
- کوددهی:
- استفاده از **کودهای مخصوص گیاهان مخروطیان** در بهار.
- از کودهای نیتروژن‌دار زیاد پرهیز شود.

 

۵. مقاومت‌ها، آفات و بیماری های کاج نانا

- مقاوم به: باد، سرما، خاک‌های فقیر و آلودگی هوا.
- آفات شایع:
- شپشک سپردار – با روغن چریش یا سموم سیستماتیک کنترل می‌شود.
- سوسک پوست‌خوار کاج – نیاز به نظارت و سمپاشی دارد.
- بیماری‌ها:
- زنگ کاج (قارچ Cronartium) – در صورت آلودگی، شاخه‌های بیمار باید قطع شوند.

 

۶. کاربردهای زینتی کاج نانا

- باغ‌های صخره‌ای و ژاپنی.
- پوشش دایمی برای فضاهای کوچک.
- کاشت در گلدان‌های بزرگ برای تراس‌ها.

 

۷. منابع علمی

- کتاب‌ها:
- Manual of Woody Landscape Plants (Michael Dirr, انتشارات دانشگاه جورجیا).
- The Complete Guide to Dwarf Conifers (Richard L. Bitner).
- سایت‌های معتبر:
- [www.missouribotanicalgarden.org](https://www.missouribotanicalgarden.org)
- [www.rhs.org.uk](https://www.rhs.org.uk)

گردآوری و ترجمه : فاطمه حقی گلباغی  Translator: Fatemeh Haghi Golbaghi

سازمان بسیج مهندسی
دانشگاه تهران
شهرداری
ایران خودرو
اداره کل منابع طبیعی
شرکت ملی نفت ایران